Język polski - próbny egzamin ósmoklasisty 2020 - pytania i odpowiedzi

Budowano je z piasku, ziemi, gliny, cegieł, drewna i kamienia – wysokie i niskie, szerokie i wąskie. Stawiamy je prawie od 5 tys. lat z daremną nadzieją, że zapewnią nam bezpieczeństwo i odseparują od barbarzyńców. Ludzie, spotykając się z innymi, zawsze mieli do wyboru – dialog, wojnę lub budowę muru. To ostatnie nadal cieszy się popularnością.

Kiedyś naturalnymi granicami były rzeki, morza i góry. Ich znaczenie zmalało, gdy pojawiły się państwa z ambicjami imperialnymi¹. Powiększając strefy wpływów, państwa te zaznaczały granice kamieniami. Niektóre zaczęły wznosić mury, które materializowały granice polityczne, mentalne, kulturowe i ekonomiczne. Te sztuczne granice nie istniały jednak dla nomadów².

Najstarsze mury powstały na Bliskim Wschodzie. Otaczały osady i miasta, by chronić ich mieszkańców. W pewnym momencie przestały wystarczać. Bo co z tego, że nomadzi nie atakowali miast, skoro ich trzody niszczyły pola uprawiane w pocie czoła. Dlatego zaczęto ograniczać pola wałami i kanałami, które zwierzętom utrudniały wtargnięcie. Pierwsze mury graniczne bardziej przypominały takie właśnie płoty niż fortyfikacje.

Militarne przeznaczenie miał widoczny do dziś ceglany Mur Gorgański, który zaczyna się przy Morzu Kaspijskim i odbija na wschód, a kończy się 195 km dalej. Ten najpotężniejszy mur starożytnego Bliskiego Wschodu był demonstracją siły – miał odstraszać i chronić Persję przed atakami nomadów z północy.

Na styku dwóch światów stanęła też inna legendarna ściana – symbol chwały i siły Państwa Środka. Od razu warto obalić kilka zakorzenionych mitów, które narosły głównie dzięki propagandzie – Wielki Mur Chiński nie ciągnie się bez przerwy na długości 7 tys. km, nie ma w całości ponad 2 tys. lat i nie widać go gołym okiem z kosmosu.

Wielki Mur Chiński to plątanina wałów i murów z różnych materiałów i epok. Wszystko zaczęło się w VIII w. p.n.e., gdy władca królestwa Chu usypał wał na granicy z sąsiednim księstwem. Ale najbardziej imponujące inwestycje budowlane przeprowadził Honhwu – pierwszy cesarz ostatniej chińskiej dynastii Ming (1368–1644). Rozpoczął on trwającą 150 lat budowę ceglano-kamiennego giganta z wieżami, fortami i bramami. Mimo tych zabezpieczeń w 1644 r. Mandżurowie weszli do Chin i przejęli władzę. To właśnie ten najmłodszy mur z dynastii Ming można dziś zwiedzać i to on obrósł legendą.

Mury graniczne były zbyt drogie, by każdy kraj mógł sobie na nie pozwolić, i na dłuższą metę okazywały się nieskuteczne. Granic broniono z twierdz. Po II wojnie światowej mury znów wróciły do łask. Najsłynniejszy z nich stanął w Berlinie i na 28 lat podzielił świat na dwa obozy. Jego upadek nie sprawił, że zburzono inne ściany.

Ale każdy mur kiedyś runie, pozostaną gruzy i legendy o sięgających nieba (lub piekła) betonowych ścianach pilnowanych przez tysiące żołnierzy (lub nowoczesne komputery) i o ludziach, którzy zginęli, próbując je sforsować.